Asgari ücret veya diğer adıyla minimum ücret, yasal bakımdan işçilere ödenebilecek olan en düşük seviyedir. İşçilerin belirlenen sınırın altında emeğini satamayacaklarını belirtir. Birçok ülke 20. yüzyılın sonuna doğru asgari ücret mevzuatını uygulamaya başlamıştır.
İşçinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım, kültür vb. gereksinimlerini günün fiyatları üzerinden en az düzeyde karşılayacak biçimde hesaplanır. Ülkelere göre asgari ücret açıklamaları değişkenlik gösterebilir; kimileri sadece saatlik bazda açıklarken diğerleri doğrudan belirli bir saatlik çalışmanın karşılığı olarak aylık bazda açıklar. Asgari ücret çalışma süresiyle yakından bağlantılıdır.
Türkiye’de asgari ücret, Türkiye’de bir işçinin kanunca 30 gün üzerinden minimum alması gereken brüt maaştır. Asgari ücretin günlük olarak belirlenmesi esastır. Günlük hesap üzerinden de “Aylık” ve “Saat” ücreti hesaplanmaktadır. Haftalık standart çalışma saati 45’tir. Bu süre haftanın diğer günlerine sadece bir gün izin yapıldığı varsayılarak eşit dağıtılması durumunda günlük 7 saat 30 dakikadır. Mesai günleri içinde yapılan molalar çalışma süresine eklenmez. Yasal olarak kullandırılması zorunlu en az bir günlük haftalık izin, sanki işçi o gün çalışmış gibi ücretlendirilir. Devlete verilen vergiler kesilerek işçiye “net asgari maaş” ödenir. Kısaca asgari ücret, iş hayatının temel unsurlarından biridir ve uygulanması en düşük sınırı ifade eder.
Türkiye’de ve Dünyada Asgari Ücretli Sayısı
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) verilerine göre Türkiye’de 2020 yılında kayıtlı işçilerin % 42’si asgari ücretle çalışıyor. Avrupa ülkeleri ile karşılaştırıldığında açık ara en fazla asgari ücretle çalışan oranı Türkiye‘de bulunuyor.
Yine SGK verilerine göre 2020 yılında Türkiye’de çalışan kayıtlı işçi sayısı 15 milyon 203 bin 423 kişi olarak kayıtlara geçti. Bunların yaklaşık 6 milyonu ise asgari ücretle çalıştı. Bu da kayıtlı işçilerin % 42’sinin asgari ücretle çalıştığını gösteriyor.
Asgari ücretle çalışan oranının en düşük olduğu ülke ise % 0,8 ile İspanya ve % 0,9 ile Belçika. Diğer bazı ülkelerde 2018 yılında asgari ücretle çalışanların oranı ise şöyle: İrlanda (% 8,3), Macaristan (% 7,7), Letonya (% 7,3), Almanya (% 6,6), Litvanya (% 6,1), Slovakya (% 5,7), Lüksemburg (% 5,1), Hırvatistan (% 5) ve Portekiz (% 4,4).
Asgari ücretin ne kadar artacağı işverenler ve çalışanlar tarafından önemle takip edilen bir konudur. Asgari ücret enflasyon oranı ve satın alma gücü göz önünde bulundurularak, Asgari ücret tespit komisyonu tarafından her yıl toplanılarak belirlenmektedir.
Türkiye’de 2018 yılında 1603 TL olan asgari ücret, 2019 yılı için brüt 2.558,40, net 2020 TL olarak açıklandı. Aşağıdaki tablodan yıllara göre asgari ücrete bakacak olursak; 2016 yılında 1300 TL, 2015 yılında 949 TL, 2014 yılında 846 TL olarak belirlenmiştir. 2021 yılı asgari ücret tutarı ise 2.825 TL olarak açıklanmıştı.
2022 yılı asgari ücret 4.253,4 TL olarak açıklanmıştır.
Aşağıdaki “Türkiye’de Yıllara Göre Asgari Ücret” tablosunu incelerken 2005 yılında TL’den 6 sıfır atıldığını belirtelim. Bu içerik 05.03.2022 tarihinde güncellenmiştir.
Türkiye’de Yıllara Göre Asgari Ücret
Aylık Asgari Ücret: Altta haftada standart 45 saat çalışan bir işçinin ay sonunda ödemesini alması gereken vergi öncesi (brüt) ve sonrası (net) tutarlar listelenmiştir.
| Yıllara Göre Asgari Ücret |
Asgari Ücret (Brüt) |
Asgari Ücret (Net) |
Dolar Karşılığı ($) |
| 1974 | 1.200 | – | $83,00 |
| 1976 | 1.800 | – | $101,00 |
| 1978 | 3.300 | – | $88,00 |
| 1979 | 5.400 | – | $71,00 |
| 1981 | 10.000 | – | $90,00 |
| 1983 | 16.200 | – | $72,00 |
| 1984 | 24.525 | – | $67,00 |
| 1985 | 41.400 | – | $79,00 |
| 1987 | 74.250 | – | $86,00 |
| 1988 | 126.000 | – | $88,00 |
| 1989 | 225.000 | – | $100,00 |
| 1990 | 414.000 | – | $158,00 |
| 1991 | 801.000 | – | $191,00 |
| 1992 | 1.449.000 | – | $210,00 |
| 1993 | 2.497.500 | – | $227,00 |
| 1994 | 4.173.750 | – | $140,00 |
| 1995 | 8.460.000 | – | $183,00 |
| 1996 | 17.010.000 | 11.339.802 | $138,00 |
| 1997 | 35.437.500 | 23.474.588 | $154,00 |
| 1998 | 47.839.500 | 47.839.000 | $183,00 |
| 1999 | 78.075.000 | 58.948.065 | $140,00 |
| 2000 | 109.800.000 | 82.417.500 | $131,00 |
| 2001 | 167.940.000 | 102.369.600 | $83,00 |
| 2002 | 250.875.000 | 163.563.536 | $108,00 |
| 2003 | 306.000.000 | 225.999.000 | $151,00 |
| 2004 | 444.150.000 | 303.079.500 | $213,00 |
| 2005 | 488.7 | 350 | $261,00 |
| 2006 | 531 | 380 | $265,00 |
| 2007 | 585 | 403 | $310,00 |
| 2008 | 638.7 | 481 | $372,00 |
| 2009 | 693 | 523 | $337,00 |
| 2010 | 760.5 | 546 | $363,00 |
| 2011 | 837 | 629 | $376,00 |
| 2012 | 940.5 | 701 | $391,00 |
| 2013 | 1.021 | 773 | $406,00 |
| 2014 | 1.134 | 846 | $386,00 |
| 2015 | 1.273 | 949 | $348,00 |
| 2016 | 1.647 | 1.300 | $430,00 |
| 2017 | 1.777 | 1.404 | $384,00 |
| 2018 | 2.029 | 1.603 | $333,00 |
| 2019 | 2.558 | 2.020 | $355,00 |
| 2020 | 2.943 | 2.324 | $332,00 |
| 2021 | 3.577 | 2.825 | $380,00 |
| 2022 | 5.004 | 4.253 | — |
Bu yazımızda “Yıllara göre asgari ücret hangi yıl ne kadardı? Asgari ücretin yıl yıl zam oranları nelerdir? 2022 Yılında asgari ücret ne kadar oldu? Geçmiş yıllarda asgari ücrete yapılan zamlar?” gibi sorulara cevap vermeye çalıştık.
